De straling van de zon

De zon zendt verschillende soorten straling uit: infrarood (onzichtbare straling die warmte geeft), licht (zichtbare straling) en ultraviolette straling (ook onzichtbaar). Uv-straling wordt op basis van de golflengte verdeeld in drie soorten: uv A, uv B en uv C. Alle drie de soorten zijn schadelijk voor de huid. Daarbij is uv C de krachtigste stralingsvorm, maar deze wordt geheel tegengehouden door de dampkring. De ozonlaag speelt daarbij een belangrijke rol. Hoewel uv B-stralen ook grotendeels worden tegengehouden, bereiken deze toch de aarde. Uv A-straling dringt volledig door tot het aardoppervlak. Het is de minst krachtige stralingssoort, maar in hoge dosis is deze vorm uiteindelijk nog veel schadelijker voor de huid. Uv A dringt namelijk dieper door in de huid.

Wat doet uv A?

Uv A-stralen dringen diep door in de huid, waar ze het DNA beschadigen en veroudering versnellen. Het bindweefsel wordt aangetast en de elasticiteit van de huid neemt af. Ook verhogen uv A-stralen het risico op huidkanker. Zonlicht bevat twintig keer meer uv A- dan uv B-straling en is heel het jaar aanwezig, ongeacht het weer of seizoen. Uv A-straling wordt bovendien niet volledig tegengehouden door glas en minder goed gefilterd door wolken.

Wat doet uv B?

Het effect van uv B-straling is vrij zichtbaar: de straling dringt door tot in de opperhuid, die zich vervolgens beschermt door dikker te worden en melanine aan te maken. Dat laatste zie je aan het bruin worden van je huid. Hoewel de verdikking van de opperhuid en het pigment beschermen tegen meer schade, is dit natuurlijke ‘schild’ minder krachtig dan je zou denken. Wetenschappelijke studies tonen aan dat je maximaal een bescherming haalt van ongeveer SPF 4. Te veel uv B-straling zorgt verder voor een rode kleur of verbrande huid.

Waardoor word je bruin?

Uv A-licht zorgt voor een relatief snelle bruining door een verandering in het reeds aanwezige pigment. Dit is zogenoemde directe pigmentatie, maar deze duurt slechts enkele uren. Uv B-straling zorgt voor een vertraagde bruining door toename en snellere verspreiding van het pigment in de opperhuid. De huid wordt bovendien dikker. Voor beide processen geldt: het is een beschermingsreactie. Als een huid zongebruind is, is er altijd schade opgetreden.

Dus ook beschermen tegen uv A

Het is dus belangrijk dat een zonnebrandcrème zowel tegen uv A als tegen uv B beschermt. Volgens de nieuwe regelgeving moet de beschermingsfactor tegen uv A minstens een derde zijn van die tegen uv B. Producten die hieraan voldoen hebben een cirkel met ‘uvA’ op de verpakking. In het buitenland zijn nog veel producten op de markt die nauwelijks bescherming bieden tegen uv A.

En infraroodstraling dan?

Uit recent onderzoek is gebleken dat ook infraroodstraling schadelijk is voor de huid. In hoge dosis veroorzaakt dit deel van het zonlichtspectrum namelijk meer aanmaak van reactieve zuurstofverbindingen in de huid. Zonnebrandcrèmes waaraan antioxidanten zijn toegevoegd, kunnen de huid hiertegen beschermen.

Wat zit er in de zonnebank?

Onder de zonnebank word je blootgesteld aan beide soorten uv-straling, maar de dosis uv A is hier nog een stuk hoger dan in de zon. De exacte hoeveelheid is afhankelijk van het apparaat, maar kan oplopen tot wel tien tot vijftien keer de hoeveelheid die je buiten zou krijgen. Denk niet dat je met je snelle bruine kleurtje voor snelle bescherming hebt gezorgd tegen verbranding. Het gaat hier om kortdurende, directe pigmentatie. Bedenk verder dat de kans op een melanoom (de gevaarlijkste vorm van huidkanker) met wel 75 procent toeneemt wanneer je voor je vijfendertigste regelmatig onder de zonnebank gaat.